De vrijwilliger anno 2025: liever 200 euro en een compliment dan gratis en voor niks

Ze zijn zeldzamer dan een werkende printer op een basisschool: jonge vrijwilligers. Sportclubs, zorginstellingen en buurtverenigingen in Drenthe raken langzaamaan in paniek. De trouwe zestigplusser met een zaklamp in de hand en een EHBO-diploma in de borstzak begint af te haken – opgebruikt, overleden of gewoon moe van het eeuwige klaverjassen – en de jonge garde? Die zit met noise-cancelling koptelefoon op de bank te ontdekken wie ze eigenlijk zijn.

 

Maar vrees niet! Er is hoop. Of beter gezegd: een project. MDT Moi Drenthe, een initiatief dat klinkt als een hippe smoothiebar, probeert jongeren lekker te maken voor vrijwilligerswerk. En hoe krijg je jongeren tegenwoordig ergens voor? Juist: met geld. Niet te veel natuurlijk, want het moet nog wel “vrijwillig” lijken. Dus als je zes maanden lang gratis de kantine dweilt, krijg je misschien 200 euro. Genoeg voor een half tankje benzine of een TikTok-coachingstraject.

Het idee is dat jongeren, eenmaal over de ‘drempel’ van gratis inzet, zo enthousiast raken dat ze blijven hangen. Je weet wel, zoals je ook blijft plakken aan een verjaardagsfeest waar de chips op zijn, de muziek slecht en de sfeer net iets ongemakkelijker dan een sollicitatiegesprek in je onderbroek.

 

Volgens de deskundigen moet het allemaal anders. Jongeren willen leren, zichzelf ontwikkelen, hun sterke kanten ontdekken. Vroeger noemden we dat “gewoon doen wat er gevraagd wordt”, maar nu is het “een ontdekkingsreis naar je potentieel”. En dus moet de plaatselijke biljartvereniging plotseling een coachingstraject aanbieden met ruimte voor zelfreflectie, feedbackloops en – heel belangrijk – een escape room-element, anders blijft die vacature voor ‘penningmeester voor tien jaar’ natuurlijk gewoon openstaan.

 

Overigens, wie wel nog trouw iedere week komt, zijn de ouderen. Die generatie heeft nog geleerd dat je iets voor een ander doet zonder direct een beloning te verwachten. Raar volk, echt. Je zou bijna denken dat ze daar voldoening uit haalden of zoiets pre-historisch.

 

Het mooiste is nog dat er “al vijf jongeren” enthousiast zijn geworden voor vrijwilligerswerk bij een buurthuis. Vijf! In een provincie met een slordige 500.000 inwoners. We mogen de vlag uithangen. En dan vooral in shifts van anderhalf uur per week, met duidelijke leerdoelen en ruimte voor creatieve inbreng.

Het is duidelijk: de vrijwilliger van de toekomst is flexibel, zelfsturend, nieuwsgierig en vooral niet te lang beschikbaar. En misschien is dat wel precies wat deze tijd verdient. Geen betrokkenheid op lange termijn, maar een ‘snackformaat’ vrijwilliger, net lang genoeg aanwezig voor een selfie en een post op LinkedIn: “Vandaag heb ik écht iets teruggegeven aan de maatschappij. #persoonlijkgroei #ikbenmeerwaard”.

 

Of we daarmee het buurthuis openhouden of de sportclub aan de gang krijgen? Ach. Daar kunnen we dan misschien een projectgroepje van drie tot vijf jongeren voor optuigen. Mits ze er iets van kunnen leren. En een certificaat krijgen. En 200 euro. Minimaal.

 

– Jan Veenstra

(Dit stuk is geheel vrijwillig geschreven. Zonder vergoeding. Waarom eigenlijk?)